Η ενδοσκοπική εξέταση της κατάποσης (στην αγγλική γλώσσα λέγεται fibreoptic endoscopic evaluation of swallowing-FEES) αποτελεί την εξέταση εκλογής για την εκτίμηση του παιδιού με δυσφαγία. Δυσφαγία σημαίνει «δυσκολεύομαι να καταπιώ, πνίγομαι ή βήχω με το φαγητό μου και ίσως, εμφανίζω επίμονο βήχα με φλέμα, βρογχίτιδες και μερικές φορές υποτροπιάζουσες πνευμονίες». 

 Κατά την εξέταση ένα εξαιρετικά λεπτό και ευλύγιστο καλώδιο εισέρχεται από το ρουθουνάκι του παιδιού και προωθείται προς το λάρυγγα. Στη συνέχεια, το ενδοσκόπιο παραμένει ακριβώς πάνω από την είσοδο του λάρυγγα δίνοντας τη δυνατότητα στο γιατρό να ελέγξει άμεσα και αντικειμενικά την ανατομία της περιοχής, τον τρόπο που το παιδί καταπίνει και να επιβεβαιώσει με ακρίβεια την ύπαρξη εισρόφησης.

Ένας έμπειρος λογοθεραπευτής, εξειδικευμένος στα προβλήματα κατάποσης παρευρίσκεται και βοηθάει τον γιατρό τόσο κατά την διενέργεια της εξέτασης όσο και κατά την ανάλυση των αποτελεσμάτων. Η συνεργασία γιατρού και λογοθεραπευτή ειδικού σε θέματα κατάποσης, μεγιστοποιεί τα οφέλη της εξέτασης και συστήνεται από την Ευρωπαϊκή Παιδοπνευμονολογική Εταιρία-ERS.

Ποιες είναι οι ενδείξεις για να γίνει η εξέταση

• Βήχας ή «πνιγμός» όταν το παιδί τρώει ή πίνει.
• Το παιδί παραπονιέται ότι η μπουκιά κολλάει στο λαιμό του.
• Θηλάζει και δείχνει ότι δυσκολεύεται να καταπιεί.
• Εμφανίζει συμπτώματα όπως βήχα, βράσιμο ή ακροαστικά για τα οποία δεν μπορεί να βρεθεί εξήγηση. 
• Ο παιδίατρός σας ανησυχεί και θεωρεί ότι το παιδί σας μπορεί να κάνει εισροφήσεις.

Προετοιμασία για την εξέταση 

• Εξηγείστε την εξέταση στο παιδί σας με απλά λόγια.
• Στο τέλος του άρθρου θα βρείτε το link για ένα ολιγοσέλιδο μπλοκ ζωγραφικής. Σχεδιάστηκε για να βοηθήσει στην προετοιμασία του παιδιού για την εξέταση. Είναι καλή ιδέα να το τυπώσετε, να το διαβάσετε και να το χρωματίσετε μαζί με το παιδί σας.
• Για την εξέταση, φέρτε μαζί σας το μπουκάλι, το κουτάλι ή το ποτήρι του παιδιού σας.
• Φέρτε επίσης μαζί σας, ένα μπουκάλι νερό, ένα γιαουρτάκι και το αγαπημένο του σνακ. Εάν πρόκειται για βρέφος, φέρτε μαζί σας το γάλα του.
• Αποφύγετε να δώσετε στο παιδί σας να φάει ή να πιεί οτιδήποτε, 2 ώρες πριν την εξέταση.

Πώς γίνεται η εξέταση

• Πριν την εξέταση, η μύτη του παιδιού ψεκάζεται με λίγο τοπικό αναισθητικό (στο ιατρείο μας, χρησιμοποιούμε σπρέϊ με γεύση φρούτων που αρέσει στε παιδιά) .
• Κατά τη διάρκεια της εξέτασης το παιδί παραμένει ξύπνιο και καθισμένο (κατά προτίμηση στην αγκαλιά ενός γονέα).
• Ο γιατρός περνάει το πολύ λεπτό καλώδιο του ενδοσκοπίου μέσα από το ρουθουνάκι και το προωθεί σταθερά και προσεκτικά προς τον λάρυγγα. Τα παιδιά «σιχαίνονται» να τους πειράζουν την μύτη και γι’ αυτό η καλή ψυχολογία του παιδιού με προετοιμασία στο σπίτι, παίζει σημαντικό ρόλο. Το ενδοσκόπιο που χρησιμοποιούμε στο ιατρείο μας είναι τεχνολογίας αιχμής (KARL STORZ, paediatric), με διάμετρο καλωδίου μόλις 2,9 mm, γεγονός που κάνει την εξέταση ευχάριστη για το παιδί και του γονείς.
• Το ενδοσκόπιο επιτρέπει στο γιατρό να εξετάσει από κοντά την ανατομία του λάρυγγα και την πιθανότητα το παιδί να «πνίγεται» από τα ίδια τα σάλια του. 
• Στη συνέχεια, προσφέρεται στο παιδί να πιεί και να φάει μικρή ποσότητα φαγητού και ποτού χρωματισμένα με σιρόπι ζαχαροπλαστικής. Αυτό επιτρέπει στο γιατρό, να διαπιστώσει την ύπαρξη εισροφήσεων.
• Σε βρέφη που θηλάζουν, η εξέταση γίνεται σε δύο φάσεις: αρχικά ελέγχεται η ανατομία της περιοχής και το πώς το βρέφος καταπίνει το σάλιο του και στη συνέχεια, το βρέφος θηλάζει για να διαπιστωθεί τυχόν εισρόφηση γάλατος.

Μετά το τέλος της εξέτασης

• Ο παιδοπνευμονολόγος κος Χατζηπαρασίδης θα σας εξηγήσει τα αποτελέσματα της εξέτασης.
• Σε συνεργασία με τον λογοθεραπευτή-ειδικό στην κατάποση, θα σας προτείνει τρόπους αντιμετώπισης του προβλήματος του παιδιού σας.

Τι είναι η μελέτη ύπνου?

Η μελέτη ύπνου βοηθάει στη διάγνωση προβλημάτων που εμφανίζονται στη διάρκεια του ύπνου, μειώνουν την ποιότητά του και επηρεάζουν την καθημερινότητα του παιδιού καθώς και την σχολική του επίδοση. 

Με τη μελέτη ύπνου καταγράφονται οι λειτουργίες του σώματος ενώ το παιδί σας κοιμάται.

Σε ποιες περιπτώσεις πρέπει να γίνεται η μελέτη ύπνου?

Η μελέτη ενδείκνυται εάν το παιδί σας εμφανίζει κάποια ή όλα από τα παρακάτω συμπώματα:

• ροχαλίζει ή ακούγεται σαν να πνίγεται στον ύπνο του
• σταματάει να αναπνέει για λίγο ενώ κοιμάται
• “κλωτσάει” στον ύπνο του ή κοιμάται σε παράξενες στάσεις πχ πάνω στα γόνατα ή με το κεφάλι του σε υπερέκταση
• συνεχίζει να “βρέχει” το κρεβάτι του στη διάρκεια της νύχτας (ενούρηση)
• ιδρώνει υπερβολικά όταν κοιμάται
• δυσκολεύεται να ξυπνήσει το πρωί ή έχει πονοκέφαλο
• δεν συγκεντρώνεται στο σχολείο και δεν τα πάει καλά στα μαθήματα
• είναι υπερκινητικό, γκρινιάρικο ή κλαίει και νευριάζει χωρίς λόγο
• δεν παίρνει ικανοποιητικό βάρος

Προετοιμασία του παιδιού για τη μελέτη ύπνου

Το παιδί σας πρέπει:

• να κοιμηθεί κανονικά το προηγούμενο βράδυ
• να πάρει τα φάρμακά του όπως συνήθως (σε περίπτωση που ακολουθεί κάποια φαρμακευτική αγωγή)
• να αποφύγει ποτά ή τροφές με καφεΐνη πχ τσάϊ, καφές, σοκολάτα, σόδα κτλ την ημέρα της μελέτης

Πώς ακριβώς γίνεται η μελέτη ύπνου?

Στην ασφάλεια και καθαριότητα του σπιτιού σας και με τη βοήθεια τεχνολογίας αιχμής!!!

Η νοσηλεύτρια ή ο νοσηλευτής της ομάδας μας, έρχεται στο σπίτι σας λίγο πριν από την ώρα που το παιδί σας, συνήθως, κοιμάται και:

• τοποθετεί τους ειδικούς αισθητήρες σε διάφορα σημεία του παιδιού σας πχ μύτη, δάκτυλα, ώστε να καταγράψουν πληροφορίες για ζωτικές λειτουργίες του οργανισμού την ώρα του ύπνου.
• εφαρμόζει μία ειδική ζώνη γύρω από το στήθος και την κοιλιά του παιδιού για να παρκολουθείται η αναπνοή του στη διάρκεια της μελέτης.
• Η συσκευή μελέτης ύπνου που χρησιμοποιούμε (NΟX T3s), αποτελεί τεχνολογία αιχμής και χρησιμοποιείται από μεγάλα παιδιατρικά κέντρα μελέτης ύπνου, του εξωτερικού.

Οι αισθητήρες και η ζώνη συνδέονται με έναν υπολογιστή όπου καταχωρούνται όλες οι πληροφορίες ώστε να αναλυθούν την επόμενη μέρα.

Η νοσηλεύτρια ή ο νοσηλευτής συλλέγει την συσκευή μελέτης του ύπνου το επόμενο πρωί.

Έτσι, η μελέτη ολοκληρώνεται στην άνεση και καθαριότητα του σπιτιού σας, χωρίς προβλήματα και κυρίως, χωρίς δικιά σας ταλαιπωρία.

Πότε θα είναι έτοιμα τα αποτελέσματα της μελέτης? 

Ο γιατρός συλλέγει πολλές πληροφορίες από τη μελέτη ύπνου αλλά αυτό απαιτεί 1-2 μέρες. Μόλις η ανάλυση της μελέτης ολοκληρωθεί, θα χρειαστεί να συναντηθούμε για να συζητήσουμε τα ευρήματα. 

Το κέντρο μελέτης ύπνου του αναπνευστικού ιατρείου “Healthy Lungs”, είναι εξειδικευμένο στην καταγραφή και ανάλυση προβλημάτων ύπνου σε παιδιά ηλικίας από 2 έως 18 ετών. Το προσωπικό μας είναι έμπειρο και πρόθυμο να σας παρέχει υπηρεσίες υψηλού επιπέδου. Υπεύθυνος του κέντρου είναι ο Παιδοπνευμονολόγος Γρηγόρης Χατζηπαρασίδης (MD, PhD, DCH, ERS Hermes).

Τηλέφωνο για ραντεβού: 2410-252321 ή 24310-38080

Παρακαλώ πριν το ραντεβού σας να συμπληρώσετε και να φέρετε μαζί σας το παρακάτω ερωτηματολόγιο:

Τι είναι η Εύκαμπτη Βρογχοσκόπηση (ΕΒ);

Η ΕΒ αντιπροσωπεύει ένα μοναδικό διαγνωστικό εργαλείο στα χέρια του παιδοπνευμονολόγου. Πραγματοποιείται με τη χρήση ενός λεπτού και επιμήκους «καλωδίου» που στην κορυφή του υπάρχει ενσωματωμένη, μια μικροσκοπική κάμερα καταγραφής. Το έξυπνο αυτό καλώδιο, λέγεται βρογχοσκόπιο. Κατά τη διάρκεια της ΕΒ, ο παιδοπνευμονολόγος εισάγει προσεκτικά το βρογχοσκόπιο, μέσα από τη μύτη του παιδιού και με αργές κινήσεις το προωθεί προς τους πνεύμονες. Στην πορεία αυτή, η ενσωματωμένη κάμερα επιτρέπει στον παιδοπνευμονολόγο την άμεση οπτική επαφή με τις φωνητικές χορδές, καθώς και τους σωλήνες μέσα από τους οποίους ο αέρας που αναπνέουμε, πηγαίνει στους πνεύμονες (δηλαδή την τραχεία και τους βρόγχους του παιδιού).

• Οι εικόνες αυτές καταγράφονται σε CD και μελετώνται με λεπτομέρεια από τον γιατρό μετά το τέλος της ΕΒ. Με τον τρόπο αυτό, παθήσεις όπως η τραχειοβρογχομαλάκυνση, οι συγγενείς ανωμαλίες των βρόγχων, όγκοι, ξένα σώματα, φλεγμονές  και πολλές άλλες παθήσεις του πνεύμονα μπορεί να διαγνωσθούν με ασφάλεια και αξιόπιστα.

• Εκτός από την ενσωματωμένη κάμερα, το βρογχοσκόπιο διαθέτει επιπλέον και ένα λεπτό σωλήνα. Ο σωλήνας αυτός επιτρέπει στον παιδοπνευμονολόγο:

1. Να χορηγήσει φάρμακα τοπικά
2. Να πάρει δείγματα από τους βρόγχους πχ βλέννη. Για τη λήψη της βλέννης, ο γιατρός εγχύνει μικρή ποσότητα φυσιολογικού ορού στο βρόγχο, την οποία στη συνέχεια αναρροφεί μέσα από τον ίδιο σωλήνα. Το υγρό που αναρροφάται λέγεται βρογχοκυψελιδικό έκπλυμα και περιέχει κύτταρα από τους βρόγχους και ενδεχομένως μικρόβια, αόρατα με γυμνό μάτι. Μετά τη συλλογή του σε αποστειρωμένο δοχείο, στέλνεται σε ειδικό εργαστήριο για κυτταρολογική εξέταση και καλλιέργεια με αντιβιόγραμμα. Αυτό επιτρέπει στον παιδοπνευμονολόγο να χορηγήσει την κατάλληλη αντιβίωση/αγωγή για το πρόβλημα του παιδιού σας.

Προγραμματίζοντας την ΕΒ

            Πριν την ΕΒ , είναι σημαντικό να ενημερώσετε τον παιδοπνευμονολόγο αν το παιδί σας παίρνει φάρμακα που «νερώνουν» το αίμα του, όπως ασπιρίνη ή Plavix. Τα φάρμακα αυτού του τύπου, πρέπει να διακόπτονται 5-7 ημέρες πριν την ΕΒ. Ο παιδοπνευμονολόγος θα συζητήσει με τον γιατρό που χορηγεί αυτά τα φάρμακα στο παιδί σας, για να αποφασίσουν από κοινού κατά πόσο είναι εφικτή η διακοπή τους για τόσο διάστημα.

Απαραίτητος εργαστηριακός έλεγχος πριν την ΕΒ

• Γενική αίματος και βιοχημικός έλεγχος
• Έλεγχος της πήξης του αίματος
• Καρδιολογικός έλεγχος

Προετοιμασία στο σπίτι πριν την ΕΒ

            Η ΕΒ πραγματοποιείται με γενική αναισθησία και αυτόματη αναπνοή. Αυτό σημαίνει ότι το παιδί σας αναπνέει «από μόνο του» ενώ κοιμάται βαθιά. Τα φάρμακα που του χορηγούνται, βοηθούν  επίσης να μην πονάει αλλά και να μην θυμάται την όλη διαδικασία της εξέτασης όταν ξυπνήσει.

            Η χορήγηση όμως των φαρμάκων αυτών, απαιτεί αποχή από τη λήψη υγρών και φαγητού πριν την ΕΒ. Το διάστημα αποχής διαφέρει ανάλογα με την ηλικία του παιδιού. Έτσι:

• Βρέφη κάτω των 12 μηνών:
  • Αν σιτίζονται με γάλα σκόνης, διακόψτε το γάλα 6 ώρες πριν την άφιξή  σας στο νοσοκομείο
  •  Αν θηλάζουν, διακόψτε το θηλασμό 4 ώρες πριν την άφιξή σας στο νοσοκομείο.
• Παιδιά 12 μηνών και άνω:
  • Διακόψτε όλες τις τροφές και τα υγρά, μετά τα μεσάνυχτα, την ημέρα της ΕΒ.
• Προσοχή: μέχρι και 2 ώρες πριν τη άφιξή σας, όλα τα παιδιά  (ανεξάρτητα από την ηλικία τους) μπορούν να πιούνε νερό.

Αν το παιδί σας ακολουθεί κάποια μακροχρόνια αγωγή, πρέπει να τη διακόψει πριν την ΕΒ;

• Αν η αγωγή του πρέπει να ληφθεί από το στόμα ( πχ σιρόπι ή χάπι), ρωτήστε το γιατρό αν μπορεί να την πάρει σε μικρή ποσότητα νερού και πόση ώρα πριν την ΕΒ.
• Τα εισπνεόμενα φάρμακα χορηγούνται ελεύθερα πριν την ΕΒ, σε συνεννόηση πάντα με τον παιδοπνευμονολόγο.
• Μην ξεχάσετε να φέρετε μαζί σας το αγαπημένο κουκλάκι ή την κουβερτούλα του παιδιού σας. Δεν είναι φάρμακο, αλλά σίγουρα έχει την ίδια δράση για το παιδί σας σε καταστάσεις στρες.

Μετά την άφιξή σας στο νοσοκομείο…

• Κατευθυνθείτε στο γραφείο κίνησης όπου θα σας ζητηθούν τα στοιχεία του παιδιού και της ασφάλισής του. Μετά τη σύντομη αυτή διαδικασία, θα σας οδηγήσουν στο τμήμα επειγόντων όπου θα ληφθεί ένα σύντομο ιστορικό και θα καταγραφούν τα ζωτικά σημεία του παιδιού (θερμοκρασία, σφύξεις, πίεση).
• Στη συνέχεια, θα σας συνοδεύσουν στο δεύτερο όροφο του νοσοκομείου όπου και θα πραγματοποιηθεί η εξέταση. Εκεί θα συναντήσετε την/τον αναισθησιολόγο που θα σας ζητήσει κάποιες σύντομες πληροφορίες και θα δει τις εξετάσεις του παιδιού. (βλέπε απαραίτητος εργαστηριακός έλεγχος πριν την ΕΒ)
• Αν χορηγήσατε κάποιο φάρμακο στο παιδί σας, πρέπει να το αναφέρετε στον αναισθησιολόγο.
• Ο γιατρός θα σας ζητήσει επίσης, να υπογράψετε ένα έντυπο συγκατάθεσης για την χορήγηση αναισθησίας και τη διενέργεια της ΕΒ.
• Αν έχετε οποιαδήποτε απορία σχετικά με τη διαδικασία της ΕΒ, μην διστάσετε να την ρωτήσετε ( στον αναισθησιολόγο ή στον παιδοπνευμονολόγο).

Η διαδικασία της ΕΒ 

• Αν το παιδί σας φαίνεται ή είναι φοβισμένο, ο αναισθησιολόγος θα του χορηγήσει ένα ειδικό φάρμακο που θα το «χαλαρώσει». Το φάρμακο χορηγείται συνήθως πριν την μεταφορά του παιδιού στην αίθουσα βρογχοσκοπήσεων.
• Όταν όλα είναι έτοιμα, εσείς θα παραμείνετε στη θέση σας και το παιδί σας θα μεταφερθεί στην αίθουσα βρογχοσκόπησης. Εκεί θα του τοποθετηθεί στο χέρι, ένα μικρό πλαστικό καθετηράκι για την ενδοφλέβια χορήγηση των φαρμάκων της αναισθησίας.
• Πριν την έναρξη της διαδικασίας, το παιδί συνδέεται με σύγχρονα μόνιτορ  που καταγράφουν την καρδιακή συχνότητα, την αρτηριακή πίεση, τη θερμοκρασία και το οξυγόνο του παιδιού καθ’ όλη τη διάρκεια της εξέτασης.
• Αφού το παιδί «κοιμηθεί», ο παιδοπνευμονολόγος εισάγει το βρογχοσκόπιο από την μύτη του παιδιού, αφού πρώτα το επαλείψει με τοπικό αναισθητικό σε μορφή  γέλης για να μην ερεθίσει το βλεννογόνο της μύτης. Το βρογχοσκόπιο προωθείται προς τι φωνητικές χορδές και από εκεί προς την τραχεία και τους βρόγχους. Στις περισσότερες περιπτώσεις θα ληφθεί και βρογχοκυψελιδικό έκπλυμα.
• Η βρογχοσκόπηση διαρκεί περίπου 20-30 λεπτά, αλλά η όλη διαδικασία από την μεταφορά του παιδιού στην αίθουσα βρογχοσκόπησης και μέχρι την έξοδό του απ’ αυτή, μπορεί να διαρκέσει μέχρι και 60 λεπτά.

«Ξυπνώντας» από την ΕΒ

            Μετά το τέλος της ΕΒ, το παιδί σας θα μεταφερθεί στην αίθουσα ανάνηψης. Θα σας καλέσουν να είστε παρόν για να σας δει το παιδί σας.

• Όταν ένα παιδί συνέρχεται από την αναισθησία μπορεί να αντιδράσει με διαφορετικούς τρόπους. Μπορεί να κλαίει, να είναι νευρικό ή θολωμένο, να έχει τάση ή και να κάνει έμετο. Οι αντιδράσεις αυτές είναι απόλυτα αναμενόμενες και θα υποχωρήσουν όταν τα φάρμακα «ξεπλυθούν» από το αίμα του. Σε μερικά παιδιά αυτό αργεί λίγο περισσότερο.
• Μερικά παιδιά φαίνονται νυσταγμένα όταν ξυπνήσουν και μπορεί να παραπονούνται για λίγο μούδιασμα στο λαιμό.
•  Όταν το παιδί αισθανθεί το λαιμό του καλύτερα και επανέλθει στη φυσιολογική του κατάσταση, ζητήστε να του δοθεί λίγο νερό. Ο χρόνος που χρειάζεται να παραμείνει ένα παιδί στην αίθουσα ανάνηψης κυμαίνεται από 1 έως και 3 ώρες.
• Αν ο παιδοπνευμονολόγος πήρε βρογχοκυψελιδικό έκπλυμα από το παιδί σας, υπάρχει 50% πιθανότητα να εμφανιστεί ένας χαμηλός πυρετός 4 με 8 ώρες αργότερα και ο οποίος υποχωρεί εύκολα με Depon. Ο πυρετός αυτός αποτελεί φυσιολογική απάντηση του οργανισμού . Σε περίπτωση όμως που ο πυρετός ξεπεράσει τους 39,1^ο C, ή δεν υποχωρεί με το Depon, ενημερώστε τον παιδοπνευμονολόγο σας.
• Τέλος, μερικές φορές μετά το τέλος της ΕΒ, το παιδί μπορεί να αποβάλλει ελάχιστη ποσότητα αίματος με το βήχα ή τον έμετο. Είναι αναμενόμενο αλλά μόνο για 24 ώρες, διαφορετικά επικοινωνήστε με το γιατρό.

Τι πρέπει να κάνετε καθ’ όλη τη διάρκεια της ΕΒ

• Το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να κάνετε κατά τη διάρκεια της όλης διαδικασίας, είναι να παραμείνετε ήρεμοι και χαλαροί. Είναι ο καλύτερος τρόπος για να παραμείνει και το παιδί σας χαλαρό και ήρεμο.
• Μπορείτε να ρωτήσετε οτιδήποτε θέλετε πριν και μετά το τέλος της ΕΒ.

Η βρογχοσκόπηση , σε έμπειρα χέρια, είναι μια ασφαλής και ανώδυνη εξέταση. Η βρογχοσκοπική μας ομάδα διαθέτει τη γνώση και την εμπειρία που της επιτρέπουν να μετατρέψει την όλη διαδικασία σε μια ευχάριστη ανάμνηση.

Τι είναι η Εµµένουσα Βακτηριακή Βρογχίτιδα (ΕΒΒ);

Τα παιδιά βήχουν για πολλούς λόγους. Στην περίπτωση όµως της ΕΒΒ, ο βήχας επιµένει πάνω από 4 εβδοµάδες και διαταράσσει, αρχικά τουλάχιστον, τη ζωή του παιδιού και όλης της οικογένειας. Ο βήχας ακούγεται υγρός, µε φλέµα και οφείλεται στην ανάπτυξη χρόνιας µικροβιακής φλεγµονής στους βρόγχους του παιδιού. Σε αρκετές όµως περιπτώσεις, µε την πάροδο των ηµερών, το παιδί µπορεί να βήχει µόνο το πρωί ή µόλις ξαπλώσει το βράδυ. Αυτή η αραίωση στην  εµφάνιση του βήχα, συχνά ξεγελάει τους γονείς  που αρχίζουν να υποβαθµίζουν τη σοβαρότητα του. Αυτό δε, που περιπλέκει περισσότερο τα πράγµατα, είναι η παντελής (στις περισσότερες περιπτώσεις) απουσία ακροαστικών ευρηµάτων κατά την ακρόαση του  θώρακα του παιδιού από τον παιδίατρο.

Έτσι, ο συνδυασµός του ήπιου βήχα και του «καθαρού» θώρακα µπορεί να ξεγελάσει τόσο τους γονείς όσο και το γιατρό και να καθυστερήσει την έγκαιρη έναρξη της θεραπείας. Η τελική συνέπεια όλων αυτών, είναι η ανάπτυξη βρογχεκτασιών σε 1 περίπου από τα 10 παιδιά με ΕΒΒ. Οι βρογχεκτασίες χαρακτηρίζονται από «ξεχείλωµα» του άρρωστου βρόγχου και από µόνιµη ανάπτυξη µικροβίων.

Πώς προκαλείται η ΕΒΒ;

Υπάρχουν πολλές θεωρίες που προσπαθούν να εξηγήσουν γιατί κάποια παιδιά παθαίνουν ΕΒΒ.  Σύµφωνα  µε  την  επικρατέστερη,  οι  συχνές  ιώσεις  του  αναπνευστικού  συστήµατος, προκαλούν βλάβη και φλεγµονή στους βρόγχους, διευκολύνοντας την ανάπτυξη των µικροβίων.

Είναι  συνεπώς  ευκολονόητο  ό,τι  τα  παιδιά  που  πηγαίνουν  στον  παιδικό  σταθµό  και ταλαιπωρούνται από απανωτές ιώσεις, έχουν και αυξηµένη πιθανότητα για ΕΒΒ. Επίσης, παιδιά µε εκ γενετής προβλήµατα στους βρόγχους του   (πχ τραχειοβρόγχοµαλακυνση), εµφανίζουν συχνά ΕΒΒ. Στην τραχειοβρόγχοµαλακυνση, τα τοιχώµατα των σωλήνων είναι χαλαρά και εµποδίζουν  την  αποβολή  της  βλέννης  από  τους  πνεύµονες.  Όπου  όµως  λιµνάζει  βλέννη, αναπτύσονται και µικρόβια τα οποία, µακροχρόνια, φθείρουν τους βρόγχους.

Σε τι διαφέρει ο βήχας της  ΕΒΒ από τις άλλες νόσους;

Τα κύρια χαρακτηριστικά του βήχα της ΕΒΒ είναι 1) η µεγάλη του διάρκεια, συγκεκριµένα πάνω από 4 εβδοµάδες και η χροιά του, είναι δηλαδή υγρός, µε φλέµα. Επιπλέον, το παράδοξο είναι ότι παρότι στην παιδιατρική, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, ο βήχας δεν αντιµετωπίζεται µε αντιβιοτικά, η ΕΒΒ αποτελεί µια από τις λίγες εξαιρέσεις. Τα αντιβιοτικά αποτελούν τη θεραπεία εκλογής και πρέπει µάλιστα να χορηγούνται για µεγάλο διάστηµα. Η σωστή  και  έγκαιρη  χορήγηση  τους,  οδηγεί  στην  υποχώρηση  του  βήχα  στο  60%  των περιπτώσεων.

Πώς µπαίνει η διάγνωση της ΕΒΒ;

  Η διάγνωση της ΕΒΒ δεν είναι πάντοτε εύκολη. Για παράδειγµα, σε κάποιες απλές ιώσεις του αναπνεστικού, ο βήχας µπορεί να επιµείνει για πάνω από 4 εβδοµάδες. Επιπρόσθετα, κάποια χρόνια νοσήµατα των πνευµόνων όπως η κυστική ίνωση, µπορεί να εµφανιστούν µε επίµονο, υγρό βήχα. Τέλος, ιδιαίτερη προσοχή χρειάζονται οι περιπτώσεις παιδιών ηλικίας 2-4 χρόνων, µε υγρό βήχα. Στην ηλικιακή αυτή οµάδα, υπάρχει αυξηµένη πιθανότητα εισρόφησης ξένου σώµατος που µπορεί να έχει σαν µοναδικό σύµπτωµα τον υγρό βήχα που επιµένει.

Χρειάζεται λοιπόν ιδιαίτερη προσοχή και εµπειρία αφού µέχρι σήµερα δεν υπάρχει κάποια εξέταση που διευκολύνει στη διάγνωση της ΕΒΒ. Η διάγνωση της µπαίνει κλινικά, που σηµαίνει ότι βασίζεται στο καλό ιστορικό και τη λεπτοµερή κλινική εξέταση που θα βοηθήσουν το γιατρό να αποκλείσει άλλα νοσήµατα. Τα κριτήρια στα οποία βασίζεται η διάγνωση είναι:

· Η παρουσία υγρού βήχα που επιµένει για πάνω από 4 εβδοµάδες

· Ο αποκλεισµός άλλων νοσηµάτων µε βάση το ιστορικό και την κλινική εξέταση του γιατρού.

· Η εξαφάνιση του βήχα µετά τη χορήγηση του κατάλληλου αντιβιοτικού για 2 τουλάχιστον εβδοµάδες.

Σε κάποιες περιπτώσεις, ο γιατρός µπορεί να ζητήσει τις ακόλουθες εξετάσεις:

1. Ακτινογραφία θώρακος. Σε παιδιά µε ΕΒΒ, η ακτινογραφία θώρακος µπορεί όµως να είναι φυσιολογική.

2. Σπιροµέτρηση, για να αποκλείσει το άσθµα και άλλα νοσήµατα

3. Έλεγχο για κυστική ίνωση και άλλα χρόνια νοσήµατα που εµφανίζονται µε επίµονο υγρό βήχα.

4. Βρογχοσκόπηση, σε µια προσπάθεια να αποκλείσει άλλα αίτια (πχ ξένο σώμα), να αποµονώσει το µικρόβιο που προκαλεί την ΕΒΒ και να χορηγήσει έτσι το κατάλληλο αντιβιοτικό.

Υποτροπιάζει η ΕΒΒ;

Δυστυχώς ναι.  Ένα 40% των παιδιών που εµφάνισαν ένα επεισόδιο ΕΒΒ, θα εµφανίσουν και άλλα επεισόδια στο µέλλον. Σε κάθε νέα υποτροπή πρέπει να χορηγείται αντιβίωση όπως ακριβώς  και  στο  πρώτο  επεισόδιο.Αν όµως οι υποτροπές  είναι  συχνές ή ο βήχας  δεν ανταποκρίνεται στην αντιβίωση, το επόµενο βήµα είναι η βρογχοσκόπηση. Η εξέταση αυτή επιτρέπει στο γιατρό να πάρει βλέννες κατευθείαν από τους βρόγχους και να αποµονώσει το µικρόβιο που προκάλεσε την ΕΒΒ. Επιπρόσθετα, η βρογχοσκόπηση επιτρέπει στο γιατρό να δει το εσωτερικό των βρόγχων και να αποκλείσει προβλήµατα στην κατασκευή τους που οδηγούν σε κατακράτηση της βλέννης, όπως η τραχειοβρογχοµαλάκυνση ή την ύπαρξη ξένου σώματος.

Τι προβλήµατα µπορεί να προκαλέσει η ΕΒΒ;

Όπως αναφέρθηκε, τα επαναλαµβανοµενα επεισόδια ΕΒΒ, µπορεί να προκαλέσουν «ξεχείλωµα» του τοιχώµατος των βρόγχων δηλαδη βρογχεκτασίες. Αυτές µε τη σειρά τους, κατακρατούν περισσότερη βλέννη. Όπου λιµνάζει η βλέννη αναπτύσσονται και µικρόβια και µακροπρόθεσµα νέες βρογχεκτασίες (φαύλος κύκλος). Όταν ο κύκλος αυτός ξεκινήσει, είναι δυσκολότερο να θεραπευτεί το παιδί.

Ποια είναι  η θεραπεία της ΕΒΒ;

Όπως αναφέρθηκε, χορηγείται αντιβίωση για τουλάχιστον 14 ηµέρες, µε σκοπό να «σκοτωθεί» το υπεύθυνο µικρόβιο. Σε µερικές περιπτώσεις απαιτείται η χορήγηση αντιβίωσης και για µεγαλύτερο διάστηµα, συνήθως 4-6 εβδοµάδες. Αν  έχει γίνει καλλιέργεια  πτυέλων, η αντιβίωση επιλέγεται στοχευµένα, µε βάση το αντιβιόγραµµα. Σε επιµονή του βήχα παρά την αντιβίωση ή σε συχνές υποτροπές, ο γιατρός  µπορεί να ζητήσει την εισαγωγή του  παιδιού σε νοσοκοµείο  όπου πραγµατοποιείται βρογχοσκόπηση και χορηγείται η κατάλληλη ενδοφλέβια αντιβίωση. Τέλος, µπορεί να χρειαστεί φυσιοθεραπεία αναπνευστικού και νεφελοποίηση µε υπέρτονο διάλυµα χλωριούχου νατρίου για την ρευστοποίηση και αποβολή του φλέµατος.